در بهرهبرداری اصولی از سیستم کلاچ اسکانیا (بهویژه سریهای R، G و P با کلاچ هیدرولیکی–پنوماتیکی)، هدف اصلی کاهش تنشهای حرارتی، جلوگیری از سایش دیسک و صفحه، و حفظ عملکرد یکنواخت در انتقال گشتاور است. نکات کلیدی زیر با رویکرد فنی و عملیاتی بیان میشود:
-
تعامل صحیح با پدال کلاچ
پرهیز از نیمکلاچ طولانی
- نیمکلاچ ممتد در زمان مانور یا ترافیک متراکم، اصلیترین عامل براق شدن سطح صفحه و داغی کلاچ است.
- در اسکانیا، بهخصوص مدلهای مجهز به سیستم Opticruise همراه با کلاچ، نیمکلاچ طولانی باعث افت فشار پنوماتیک و افزایش دمای مجموعه میشود.
نقطه درگیری را بشناسید
- پدال را یکباره رها نکنید؛ اما زمان انتقال از آزاد به درگیر باید کوتاه و پیوسته باشد.
- اگر نقطۀ درگیری بالاتر از حد معمول شد، نشانهی تنظیم نبودن یا شروعِ سایش صفحه است.
-
انتخاب دنده مناسب زیر بار
- در اسکانیا، تحمل گشتاور کلاچ بالا است اما شروع حرکت در دندهای که برای وزن ترکیبی مناسب نیست، فشار شدیدی وارد میکند.
- هنگام شروع حرکت با بار سنگین (GCW بالا)، حتماً از دندهی Low یا دندههای ابتدایی در Split استفاده کنید.
- از تعویض دنده در دور پایینِ بسیار (Low lugging) پرهیز کنید، زیرا گشتاور ضربهای (torsional shock) به کلاچ منتقل میشود.
-
کارکرد درست در شیب
شروع حرکت در سربالایی
- از ترمز پارک یا سیستم کمکنگهدار شیب (Hill-Hold) بهره ببرید تا فشار به صفحه کم شود.
- استفاده از نیمکلاچ برای جلوگیری از عقبرفت بسیار مضر است؛ وظیفهی نگهداشتن خودرو برعهدهی ترمز است، نه کلاچ.
حرکت در سرازیری
- در سرازیریها کلاچ را کاملاً درگیر نگه دارید و از خلاص کردن یا نیمکلاچ پرهیز کنید تا از داغی موضعی جلوگیری شود.
-
نگهداری پیشگیرانه و تنظیمات هیدرولیکی–پنوماتیکی
در اسکانیا، عملگر کلاچ (Clutch Actuator) و واحد تقویتکنندهی پنوماتیک باید فشار و کورس استاندارد داشته باشند.
بهصورت دورهای بررسی کنید:
- نشتی روغن هیدرولیک
- سلامت سیلندر اصلی و عبور سیال
- تنظیم کورس آزاد پدال
- وضعیت بلبرینگ رهاساز (Release Bearing)
- افت فشار باد در سیستم پنوماتیک میتواند باعث تأخیر در عملگر و درگیری ناقص صفحه شود.
-
حرکت با Opticruise (در صورت وجود سیستم نیمهاتوماتیک)
- اجازه دهید سیستم در شرایط استاندارد خودش دنده را عوض کند؛ دخالت غیرضروری با پدال کلاچ باعث افزایش ساییدگی است.
- تنها در شرایط ویژه (مانور دقیق، دندهچینی در رمپ پایینی یا شروع حرکت سنگین) از پدال کلاچ استفاده کنید.
- ارورهای مربوط به Actuator یا Slip Clutch را جدی بگیرید؛ ادامهی کار در حالت لغزش باعث هزینهی سنگین دیسک–صفحه میشود.
-
عادات رانندگی کاهشدهندهی استهلاک
- حتیالامکان پدال کلاچ را در مسیر ثابت فشار ندهید؛ پا کاملاً روی کف باشد و فقط هنگام نیاز روی پدال قرار بگیرد.
- از رها کردن سریع کلاچ با گاز زیاد پرهیز کنید؛ این کار باعث ضربهی شدید به گیربکس GRS/GRSO میشود.
- اگر خودرو پر از بار است، با گاز دادن ملایم و پایدار اجازه دهید موتور بهآرامی در دور یکنواخت کلاچ را کامل درگیر کند.
-
بازرسیهای دورهای
- هر ۳۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر، وضعیت صفحه، دیسک و فلایویل را (در سرویسهای مجاز) کنترل کنید.
- اگر بوی سوختگی صفحه یا ناهنجاری در نقطهی درگیری حس کردید، سریع پیگیری کنید.
- لرزش در شروع حرکت معمولاً ناشی از تاب فلایویل، روغنزدگی صفحه یا خرابی فنرهای پیچشی (Torsion Spring) است.
جمعبندی
برای بهترین بهرهبرداری از کلاچ اسکانیا، باید نیمکلاچ را به حداقل رساند، دندهگذاری را با توجه به بار و شیب انجام داد، از سیستمهای کمکی مانند Hill-Hold استفاده کرد، و سرویسهای هیدرولیک–پنوماتیک کلاچ را بهموقع انجام داد. رعایت این اصول، طول عمر صفحه کلاچ را بهشکل چشمگیری افزایش میدهد و از فشارهای غیرضروری به گیربکس و دیفرانسیل جلوگیری میکند.